Tôi đã từng gặp rất nhiều người, khi tài khoản lãi lướt hơn vài trăm nghìn thì phấn khích nhất, kết quả chẳng bao lâu sau thì mất sạch cả vốn.

Đáng sợ hơn là quá trình này không phải sụp đổ ngay lập tức — thị trường sẽ cho bạn ba cơ hội để rút lui, nhưng lần nào bạn cũng nghĩ “đợi thêm chút nữa”.

Tôi có một người bạn, cuối năm 2022 dùng 100.000 RMB bắt đáy BTC, giá vốn 17.000 USD. Đến tháng 3 năm 2024, BTC lên tới 73.000, tài khoản của anh ấy phình lên thành 430.000, lãi lướt hơn 3 lần.

Lúc đó tôi khuyên ít nhất chốt một phần, nhưng anh ấy lại nói: “Mới tăng có 4 lần, tôi đợi BTC lên 100.000 USD!” Vẫn giữ nguyên vị thế.

Kết quả tháng 8 thị trường điều chỉnh, BTC rớt về 49.000, tài khoản còn 290.000, lãi lướt bay mất hơn một nửa. Anh ấy dù hoang mang nhưng vẫn cứng miệng: “Chắc chắn sẽ tăng trở lại.”

Tháng 11 thị trường bò lên lại, BTC thật sự vượt 100.000 USD, tài khoản tăng lại thành 590.000. Lúc này anh ấy càng tự tin: “Mục tiêu tiếp theo 150.000!” Nhưng bây giờ thì sao? BTC điều chỉnh về 91.000, tài khoản lại còn 530.000. Mấy hôm trước anh ấy đến hỏi tôi: “Rõ ràng nhìn đúng xu hướng bull run, sao cuối cùng vẫn không kiếm được tiền?”

Vấn đề thực ra rất rõ ràng —

Tâm lý đánh bạc full vốn, hoàn toàn không có khái niệm quản lý vị thế. Nhà đầu tư nhỏ lẻ luôn chỉ nghĩ “có thể mua bao nhiêu”, dân chuyên nghiệp lại tính “nên giữ lại bao nhiêu”. Bạn nhìn các tổ chức, kể cả khi full vốn thì vẫn giữ lại 30% tiền mặt, nhà đầu tư cá nhân thì thích all-in, thậm chí còn dám dùng đòn bẩy.

Sau này tôi dạy anh ấy 3 quy tắc sinh tồn, giờ chia sẻ luôn:

**Quy tắc 1: Phương pháp chia 333 khi xây dựng vị thế**
Chia đáy thành 3 lần mua, mỗi lần mua 1/3 số vốn. Ví dụ tôi bắt đáy BTC năm 2022, tổng vốn 150.000 thì chia như sau: 17.000 mua 50.000, xuống 16.200 mua thêm 50.000, lên lại 17.500 mua nốt 50.000. Giá vốn trung bình 16.900, ổn định hơn all-in rất nhiều.

**Quy tắc 2: Nguyên tắc giữ vị thế 721**
70% số vốn giữ dài hạn, 20% trading giảm giá vốn, 10% để dự phòng trường hợp xấu bất ngờ. Như vậy khi thị trường sập, người khác hoảng loạn bán tháo, bạn vẫn còn tiền mua vào.

**Quy tắc 3: Nguyên tắc chốt lời 251**
Tăng 2 lần thì bán trước 20% về gốc, tăng 5 lần bán 50% chốt lãi, tăng 10 lần thì bán sạch chốt an toàn.

Có người hỏi: Vốn chỉ có 10.000, vẫn phải chia lệnh à? Càng phải! Vốn nhỏ không chịu nổi thử sai. Nếu đã all-in rồi thì phải DCA hạ giá vốn: Khi tăng 10%-15% bán 20%, điều chỉnh rồi mua lại, từ từ chuyển về cấu trúc 721.

Những phương pháp này nói thì dễ, khó là ở chỗ chống lại lòng tham. Nhớ một câu — sống sót trước đã, mới có cơ hội kiếm to.