Ethereum 2.0 là gì và cách thức hoạt động như thế nào?

Ethereum 2.0 là bước tiến vượt bậc về mặt công nghệ của blockchain Ethereum, chuyển đổi cơ chế đồng thuận từ Proof of Work (PoW) sang Proof of Stake (PoS). Quá trình này đã hoàn thành thông qua sự kiện “The Merge” vào tháng 9 năm 2022, giúp giải quyết hiệu quả các vấn đề về khả năng mở rộng, hiệu suất và tác động môi trường, đồng thời duy trì vị trí dẫn đầu của Ethereum trong lĩnh vực nền tảng hợp đồng thông minh.

Ethereum 2.0 là gì? Tóm lược về Ethereum

Ethereum, ra mắt năm 2015, đã khẳng định vai trò là giao thức phi tập trung hàng đầu dành cho hợp đồng thông minh và các ứng dụng phi tập trung (dApp). Hợp đồng thông minh là chương trình vận hành trên blockchain, tự động thực thi những lệnh đã lập trình mà không cần bên trung gian. Nền tảng này tạo điều kiện cho các nhà phát triển bên thứ ba xây dựng dApp với cách thức hoạt động tương tự ứng dụng web truyền thống, nhưng dựa trên môi trường phi tập trung, loại bỏ yếu tố niềm tin.

Ethereum 2.0 đã thay đổi tận gốc cơ chế đồng thuận của blockchain. Trước đây, Ethereum sử dụng PoW, nghĩa là máy tính phải giải các thuật toán phức tạp để xác thực giao dịch và nhận phần thưởng. Sau nâng cấp, Ethereum 2.0 chuyển sang PoS, nơi validator phải khóa tiền mã hóa trên blockchain để xác thực giao dịch. Sự thay đổi này chủ yếu giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng như tốc độ giao dịch chậm, tắc nghẽn mạng và phí gas cao. Từ thời điểm hợp nhất ETH 2.0, hiệu suất và năng lực xử lý giao dịch của mạng lưới đã được nâng cao rõ rệt.

Ethereum PoS vận hành như thế nào?

Hệ thống PoS của Ethereum yêu cầu validator phải stake tối thiểu 32 ETH trên blockchain chính để được tham gia xác thực giao dịch. Thuật toán của mạng sẽ chọn ngẫu nhiên các validator để hoàn thành các khối giao dịch 7.200 lần mỗi ngày. Validator sẽ nhận phần thưởng bằng ETH khi phát sóng thành công dữ liệu thanh toán, mức phần thưởng này thay đổi tùy theo tổng số validator đang hoạt động.

Để đảm bảo tính toàn vẹn của mạng, Ethereum 2.0 áp dụng cơ chế slashing nhằm xử lý các hành vi gian lận hoặc thiếu trách nhiệm. Nếu thuật toán PoS phát hiện validator gửi thông tin sai lệch, số tiền mã hóa đã stake sẽ bị loại bỏ tự động. Validator không hoạt động online hoặc không thực hiện đúng nhiệm vụ cũng sẽ bị phạt slashing, qua đó đảm bảo mạng luôn ổn định và an toàn.

Điểm khác biệt giữa Ethereum và Ethereum 2.0 là gì?

Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa Ethereum và Ethereum 2.0 nằm ở sự chuyển đổi cơ chế đồng thuận từ PoW sang PoS kể từ thời điểm hợp nhất ETH 2.0. Mặc dù thay đổi này không ngay lập tức điều chỉnh phí giao dịch hay tăng tốc độ giao dịch đáng kể, nhưng lại mang lại hiệu quả lớn về mặt môi trường. Blockchain PoW đòi hỏi lượng điện năng rất lớn cho quá trình tính toán, trong khi PoS giúp vận hành hiệu quả hơn. Lớp đồng thuận Ethereum hiện tiêu thụ ít năng lượng hơn đến 99,95% so với lớp thực thi trước đó.

Một điểm khác nữa là tốc độ phát hành coin. Trước nâng cấp, mỗi ngày Ethereum phát hành khoảng 14.700 ETH, còn sau nâng cấp chỉ còn 1.700 ETH mỗi ngày. Kết hợp cùng EIP-1559 giúp đốt phí giao dịch, Ethereum 2.0 có thể trở thành tài sản giảm phát khi lượng ETH bị đốt mỗi ngày vượt qua 1.700 ETH, thay đổi mô hình kinh tế của token này một cách căn bản.

ETH 2.0 hợp nhất vào thời điểm nào?

Ngày hợp nhất ETH 2.0 là 15 tháng 9 năm 2022, đánh dấu cột mốc quan trọng khi “The Merge” chính thức diễn ra và lớp thực thi được chuyển sang Beacon Chain PoS. Beacon Chain đã ra mắt từ tháng 12 năm 2020, cho phép những người stake sớm khóa 32 ETH, hỗ trợ quá trình phi tập trung hóa mạng lưới. Sau ngày hợp nhất ETH 2.0, mạng đã vận hành thành công với cơ chế Proof of Stake suốt hơn ba năm.

Lộ trình Ethereum 2.0 gồm năm giai đoạn chính: The Surge triển khai sharding để phân mảnh dữ liệu blockchain, giúp tăng tốc độ giao dịch. The Scourge tăng cường an toàn cho người dùng bằng cách cải thiện khả năng kháng kiểm duyệt và xử lý vấn đề Maximum Extractable Value (MEV). The Verge áp dụng cây Verkle để giảm yêu cầu dữ liệu đối với validator, nâng cao khả năng staking. The Purge loại bỏ các dữ liệu cũ nhằm giải phóng không gian lưu trữ, mở đường cho khả năng xử lý trên 100.000 giao dịch mỗi giây. The Splurge là giai đoạn cuối cùng với các nâng cấp bổ sung.

Staking ủy quyền trên Ethereum 2.0 là gì?

Staking ủy quyền cho phép nhà đầu tư tham gia xác thực Ethereum 2.0 mà không cần sở hữu tối thiểu 32 ETH. Nhà đầu tư gửi tiền mã hóa PoS vào pool staking của validator để nhận phần thưởng tương ứng. Nhiều nền tảng crypto, ví điện tử và giao thức DeFi hiện cung cấp dịch vụ ủy quyền này.

Người ủy quyền không nắm quyền biểu quyết trong các đề xuất quản trị và cũng không chịu trách nhiệm xác thực trực tiếp. Tuy nhiên, họ vẫn đối mặt với rủi ro slashing nếu validator họ chọn vi phạm quy tắc hoặc mắc lỗi, dẫn tới khả năng mất toàn bộ số tiền đã stake. Mức độ rủi ro - phần thưởng này giúp nhà đầu tư nhỏ lẻ dễ dàng tham gia staking, đồng thời đảm bảo trách nhiệm và minh bạch cho toàn mạng lưới.

Ethereum 2.0 ảnh hưởng đến ETH như thế nào?

Chuyển đổi sang PoS sau ngày hợp nhất ETH 2.0 không làm thay đổi mã nguồn của đồng ETH. Ethereum Foundation cảnh báo về các hình thức lừa đảo, như yêu cầu người dùng nâng cấp ETH1 lên ETH2 hoặc mua token Ethereum 2.0 mới. Tất cả token ETH, bao gồm cả token có thể thay thế như LINK, UNI và token không thể thay thế (NFT), đã tự động chuyển sang lớp đồng thuận sau ngày hợp nhất ETH 2.0 (15 tháng 9 năm 2022) mà không cần người dùng thực hiện bất kỳ thao tác hay chuyển đổi nào.

Kết luận

Ethereum 2.0 là bản nâng cấp có tính cách mạng, tái định hình căn bản cách thức vận hành blockchain bằng việc áp dụng cơ chế Proof of Stake. Ngày hợp nhất ETH 2.0 (15 tháng 9 năm 2022) là dấu mốc lớn trong lịch sử blockchain. Bước chuyển này giúp giảm tiêu thụ năng lượng tới 99,95% và tạo nền tảng cho khả năng mở rộng trong tương lai. Việc triển khai theo giai đoạn, khởi đầu từ The Merge và tiếp tục với các nâng cấp tiếp theo, cho thấy chiến lược toàn diện nhằm giải quyết tắc nghẽn mạng, chi phí giao dịch và các vấn đề môi trường. Sự kết hợp giữa PoS, giảm phát hành token và các cơ chế giảm phát giúp Ethereum duy trì đà tăng trưởng bền vững trong hệ sinh thái Web3. Khi lộ trình tiếp tục mở rộng, Ethereum 2.0 vẫn giữ vị thế nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu, đáp ứng yêu cầu của nhà phát triển, nhà đầu tư và người dùng trong thế giới ứng dụng phi tập trung.

Câu hỏi thường gặp

Ethereum 2.0 đã triển khai chưa?

Ethereum 2.0 đã được triển khai đầy đủ. Giai đoạn cuối cùng hoàn tất vào năm 2023 và hệ thống đã vận hành ổn định.

ETH hợp nhất vào thời điểm nào?

ETH hợp nhất vào ngày 15 tháng 9 năm 2022, đánh dấu bước chuyển đổi quan trọng trong quá trình quản trị mạng Ethereum.

Beacon Chain của Ethereum 2.0 ra mắt ngày nào?

Beacon Chain của Ethereum 2.0 ra mắt vào ngày 1 tháng 12 năm 2020, khởi đầu cho tiến trình chuyển sang Proof of Stake của Ethereum.

ETH của tôi có tự động chuyển thành ETH2 không?

Có, ETH của bạn sẽ tự động chuyển sang hệ thống Ethereum 2.0 sau khi hoàn tất Ethereum Merge. Bạn không cần thực hiện thêm bất kỳ thao tác nào.