9 dự án DeFi trên Bitcoin đáng chú ý nhất

Tài chính phi tập trung (DeFi) đang tạo ra bước chuyển mình quan trọng từ hệ thống tài chính tập trung truyền thống sang các nền tảng ngang hàng dựa trên blockchain. Bitcoin – nền tảng cốt lõi của thị trường tiền mã hóa – ngày càng giữ vai trò trọng yếu trong sự chuyển đổi này. Sau bản nâng cấp Taproot vào tháng 11 năm 2021, khả năng của Bitcoin đã tiến xa vượt bậc, mở đường cho các ứng dụng DeFi bản địa ngay trong hệ sinh thái của chính nó. Sự phát triển này đánh dấu sự thay đổi vai trò từ “kho lưu trữ giá trị” truyền thống, đưa Bitcoin trở thành đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực DeFi bên cạnh những nền tảng lớn như Ethereum.

Bitcoin DeFi là gì?

Bitcoin DeFi là khái niệm chỉ việc tích hợp các dịch vụ và ứng dụng tài chính phi tập trung được xây dựng hoặc khai thác trực tiếp trên blockchain Bitcoin. Trước đây, Bitcoin tham gia DeFi chủ yếu thông qua wrapped BTC (wBTC) trên Ethereum – hình thức giúp người nắm giữ Bitcoin tiếp cận hệ sinh thái DeFi rộng lớn của Ethereum. Tuy nhiên, bản nâng cấp Taproot đã thay đổi cục diện, cho phép nhiều tính năng phức tạp hơn được triển khai ngay trên mạng lưới Bitcoin.

Khi so sánh với cách tiếp cận DeFi của Ethereum, có thể thấy nhiều khác biệt nổi bật. Ethereum là nền tảng gốc của DeFi với blockchain hỗ trợ hợp đồng thông minh phức tạp và các ứng dụng phi tập trung đa dạng về cho vay, đi vay, giao dịch. Ethereum Virtual Machine (EVM) mang lại môi trường thực thi thống nhất, trong khi mã nguồn mở thúc đẩy khả năng tương tác giữa các giao thức.

Ngược lại, Bitcoin ứng dụng các giải pháp lớp thứ hai như Lightning Network và Liquid Network để mở rộng chức năng DeFi. Những giải pháp này tăng tốc độ giao dịch và khả năng mở rộng, mang lại sự chủ động cho người dùng Bitcoin. Dù hệ sinh thái DeFi trên Bitcoin còn non trẻ, nó vẫn sở hữu lợi thế về bảo mật và mức độ phổ biến vượt trội.

Đâu là 9 dự án DeFi nổi bật nhất trên Bitcoin?

Hệ sinh thái DeFi trên Bitcoin hội tụ nhiều dự án nổi bật, mỗi dự án đóng góp giải pháp riêng biệt. Dưới đây là 9 dự án tiêu biểu đang định hình tương lai DeFi của Bitcoin:

Taproot Assets ra đời năm 2019 với mục tiêu mở rộng tính năng của Bitcoin, đặc biệt về hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung. Sau khi mainnet vận hành năm 2023, nền tảng này cho phép phát hành tài sản trên blockchain Bitcoin, nổi bật với tính năng nhận bất đồng bộ và multiverse để quản lý tài sản. Nhờ tích hợp Lightning Network, Taproot Assets hỗ trợ giao dịch tức thời, đồng thời cho phép xử lý các tài sản thực như vàng và stablecoin. Các dự án DeFi sáng tạo này đang liên tục mở rộng phạm vi ứng dụng của Bitcoin trong lĩnh vực tài chính phi tập trung.

Stacks, ra mắt năm 2019, mang đến khả năng triển khai hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung dựa trên Bitcoin. Stacks 2.0 (2021) đánh dấu bước tiến lớn với token STX quản trị, hợp đồng thông minh Clarity và cơ chế đồng thuận proof-of-transfer (PoX). PoX tận dụng bảo mật của Bitcoin và cho phép người dùng nhận thưởng bằng Bitcoin, xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa hai mạng lưới. Stacks tiếp tục là một trong các dự án DeFi tiêu biểu phát triển trên nền tảng Bitcoin.

BitVM là dự án đột phá của Robert Linus (ZeroSync), giúp Bitcoin có thể vận hành hợp đồng thông minh tương tự Ethereum mà không cần thay đổi mã nguồn gốc. BitVM hỗ trợ hợp đồng Turing-complete, cho phép tính toán ngoài chuỗi nhưng xác minh trên chuỗi và kết nối BTC với các blockchain khác. Định hướng này giống với optimistic rollup của Ethereum, mở ra khả năng xây dựng sidechain không cần tin cậy trên Bitcoin – một trong những bước tiến sáng tạo nhất của hệ sinh thái DeFi trên Bitcoin.

Token SRC-20 kết hợp ưu điểm giữa ERC-20 (Ethereum) và BRC-20 (Bitcoin), giúp Bitcoin vượt khỏi vai trò lưu trữ giá trị truyền thống. SRC-20 giúp mã hóa tài sản trên mạng lưới Bitcoin, cho phép gắn dữ liệu (hình ảnh, văn bản) trực tiếp vào giao dịch. Sau khi phát hành, token SRC-20 là bất biến, đảm bảo độ tin cậy và tuổi thọ lâu dài. Dù tương tự ERC-1155 của Ethereum, SRC-20 được thiết kế tối ưu cho cấu trúc riêng của Bitcoin, đóng góp vào sự đa dạng của các dự án DeFi.

Ordinals, do Casey Rodarmor phát triển năm 2023, mở rộng khả năng của Bitcoin bằng việc ghi dữ liệu số trực tiếp lên blockchain qua hai nâng cấp SegWit và Taproot. Ordinals khắc dữ liệu lên từng satoshi (đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin), khác biệt hoàn toàn NFT truyền thống khi lưu trữ trực tiếp trên blockchain mà không cần hợp đồng thông minh phụ trợ. Sáng kiến này thúc đẩy tranh luận về khả năng xử lý mạng, đồng thời phản ánh sự phát triển của blockchain và tác động tới các dự án DeFi.

Token BRC-20, ra đời tháng 3 năm 2023 bởi một nhà phát triển ẩn danh có biệt danh Domo, cho phép phát hành token có thể thay thế trên mạng lưới Bitcoin. Dựa trên cảm hứng từ ERC-20 của Ethereum và tận dụng khả năng ghi dữ liệu của Taproot, BRC-20 sử dụng inscription ordinal và JSON để quản lý token. Dù chức năng còn hạn chế so với Ethereum, BRC-20 mở ra nhiều hướng đi mới cho Bitcoin, trở thành một trong những bước phát triển đáng chú ý của DeFi dù gây nhiều tranh cãi về phí giao dịch và hiệu suất mạng.

Badger DAO tập trung kết nối Bitcoin với các blockchain khác, nhất là Ethereum, bằng các giải pháp phi tập trung. Badger DAO có cộng đồng phát triển Badger Builders, token quản trị BADGER, vault tối ưu hóa tài sản SETT và DIGG – tiền mã hóa đàn hồi neo giá Bitcoin. Sự tập trung vào các giải pháp Bitcoin giúp Badger DAO nổi bật giữa các dự án DeFi.

Lightning Network giải quyết vấn đề mở rộng bằng cách thêm một lớp mới lên blockchain Bitcoin, hỗ trợ giao dịch nhanh, chi phí thấp. Giao dịch diễn ra ngoài chuỗi chính và chỉ được ghi nhận khi kênh đóng, Lightning Network giúp giảm mạnh thời gian và phí giao dịch. Công nghệ này khiến Bitcoin phù hợp hơn với giao dịch thường ngày, đánh dấu bước tiến lớn cho các dự án DeFi lớp 2 và mở rộng phạm vi ứng dụng thực tế.

Liquid Network, do Blockstream phát triển, giúp giao dịch và tổ chức tài chính chuyển Bitcoin nhanh và an toàn hơn. Mạng lưới này hỗ trợ Liquid Bitcoin (L-BTC) neo giá Bitcoin, Confidential Transactions tăng cường quyền riêng tư và Liquid Securities quản lý tài sản số hóa. Những tính năng này giúp giao dịch nhanh, bảo mật và hỗ trợ quản lý tài sản số, xây dựng hạ tầng vững chắc cho hoạt động tài chính trên mạng Bitcoin và trở thành dự án DeFi không thể thiếu của hệ sinh thái.

Những thách thức của Bitcoin DeFi

Dù đã có nhiều thành tựu, việc tích hợp Bitcoin vào DeFi vẫn gặp nhiều thách thức lớn. Khả năng mở rộng vẫn là vấn đề then chốt: chi phí giao dịch trên mạng Bitcoin biến động mạnh, nhất là giai đoạn cao điểm. Số lượng giao dịch xử lý mỗi giây thấp khiến tắc nghẽn và ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của các dự án DeFi.

Khía cạnh pháp lý cũng là một rào cản quan trọng. Khung pháp lý thay đổi liên tục đối với tiền mã hóa và DeFi đang định hình tốc độ phát triển và khả năng ứng dụng thực tiễn của các dự án DeFi. Việc tuân thủ các quy định quốc tế đa dạng ảnh hưởng đến phạm vi hoạt động của các dự án DeFi Bitcoin trên toàn cầu.

Những thách thức riêng biệt của Bitcoin trong lĩnh vực DeFi đến từ cấu trúc thiết kế ban đầu. Không giống Ethereum, Bitcoin không được xây dựng để ưu tiên hợp đồng thông minh phức tạp, vì vậy cần các giải pháp sáng tạo để tích hợp tính năng DeFi nâng cao. Các nâng cấp mạng như Taproot đòi hỏi sự đồng thuận lớn và tiến triển chậm, dù chúng có thể nâng tầm khả năng DeFi của Bitcoin và tạo điều kiện cho các dự án tiên tiến hơn ra đời.

Dù vậy, triển vọng vẫn rất khả quan. Công nghệ như Lightning Network tiếp tục giải quyết vấn đề mở rộng, và những phát triển mới có thể giúp tích hợp nhiều chức năng DeFi phức tạp hơn cho mạng Bitcoin. Khung pháp lý minh bạch và các sáng kiến cộng đồng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho các dự án DeFi trên Bitcoin phát triển mạnh mẽ. Mặc dù còn không ít trở ngại, tiềm năng đổi mới và mở rộng khả năng tiếp cận tài chính nhờ DeFi vẫn vô cùng lớn.

Điểm mới nổi bật của Bitcoin DeFi

Những đổi mới liên tục đang củng cố vai trò ngày càng lớn của Bitcoin trong hệ sinh thái DeFi và NFT. Token BRC-20 và Ordinals đã góp phần giúp Bitcoin dễ tiếp cận và bao trùm hơn đối với các dự án DeFi. Ordinals cho phép người dùng sáng tạo NFT với chi phí cạnh tranh, thúc đẩy việc dân chủ hóa nghệ thuật số trên blockchain Bitcoin.

Tiêu chuẩn BRC-20 tăng khả năng kết nối giữa Bitcoin và Ethereum, mở rộng ứng dụng đa chuỗi và gia tăng phạm vi các dự án DeFi. Nhờ tối ưu phí và đơn giản hóa trải nghiệm người dùng, các phát triển này tiếp tục nâng cao tính hữu dụng của Bitcoin và củng cố vị thế trên thị trường DeFi lẫn NFT. Những đổi mới này đánh dấu quá trình chuyển dịch của Bitcoin từ công cụ lưu trữ giá trị sang nền tảng tài chính phi tập trung toàn diện với hệ sinh thái DeFi đa dạng.

Kết luận

Vai trò của Bitcoin trong phát triển DeFi tiếp tục thay đổi vượt bậc. Dù hệ sinh thái DeFi trên Bitcoin đã trưởng thành so với giai đoạn sơ khởi, những đột phá như Lightning Network và Liquid Network chứng minh tiềm năng của mạng lưới này. Chín dự án DeFi nổi bật kể trên là những dấu mốc quan trọng, thúc đẩy tiến trình phát triển DeFi trên Bitcoin bằng việc mở rộng tính năng, giải quyết các thách thức về mạng lưới.

Các đổi mới như BRC-20 và Ordinals mang lại tiềm năng lớn cho sáng tạo và mở rộng khả năng tiếp cận trong lĩnh vực DeFi, trong khi giải pháp về khả năng mở rộng và pháp lý tiếp tục được cải thiện. Dù còn khó khăn về phí giao dịch và tuân thủ quy định, bảo mật vượt trội và sức lan tỏa toàn cầu giúp Bitcoin giữ vị thế đặc biệt trong DeFi. Khi cộng đồng phát triển, sự tích hợp Bitcoin vào DeFi qua các dự án sáng tạo không chỉ là xu hướng thị trường mà còn là bước tiến lớn về dân chủ hóa tài chính và đổi mới công nghệ. Hành trình này vẫn tiếp tục với những cơ hội to lớn và tiềm năng đổi thay mạnh mẽ cho tài chính phi tập trung nhờ DeFi sáng tạo.

Câu hỏi thường gặp

Dự án DeFi là gì?

Dự án DeFi là các dịch vụ tài chính phi tập trung hoạt động trên blockchain, cho phép giao dịch, vay mượn, bảo hiểm ngang hàng mà không có trung gian. Các dự án này hoạt động công khai, toàn cầu.

Dự án DeFi nào nổi bật nhất?

Aave và Uniswap là hai dự án DeFi hàng đầu, nổi bật về cho vay và giao dịch phi tập trung với độ tin cậy và đổi mới cao.

Dự án DeFi tạo doanh thu bằng cách nào?

Dự án DeFi kiếm tiền từ bán token, phí giao dịch và lãi suất cho vay. Token được phân bổ cho phát triển, tiếp thị và khuyến khích đội ngũ.

Tên dự án DeFi của Trump là gì?

Dự án DeFi của Trump mang tên World Liberty Financial (WLFI), do Donald Trump và gia đình hậu thuẫn, tập trung vào lĩnh vực tiền mã hóa.