Gần đây thị trường lại xôn xao về chủ đề "lãi suất Nhật Bản cất cánh", nhưng nói thật, chỉ nhìn vào hành động tăng lãi suất thì sức sát thương không mạnh như tưởng tượng.

Vậy vấn đề thực sự ở đâu?

Đồng yên - đường ống vốn rẻ nhất toàn cầu - chi phí bắt đầu tăng lên.

Mấy chục năm qua, đường ống này nuôi sống biết bao người: vay đồng yên với lãi suất siêu thấp, rồi quay sang mua trái phiếu Mỹ, cổ phiếu Mỹ, trái phiếu doanh nghiệp, thậm chí là BTC và ETH - ăn chênh lệch lãi suất, nhắm mắt cũng kiếm được lời.

Nhưng giờ luật chơi đang thay đổi. Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 10 năm thực sự đã tăng lên mức cao mới, nhìn cũng khá ghê. Nhưng điều đáng ngại hơn là: chi phí vốn tăng, trong khi lợi suất tài sản không tăng kịp, chênh lệch lãi suất bị bóp nghẹt, dùng đòn bẩy không còn hấp dẫn nữa.

Tiền mới không dám vào quá mạnh, còn đòn bẩy cũ khi đáo hạn cũng phải cân nhắc: "Lãi suất mà tăng nữa, chẳng phải mình làm không công sao?"

Hiện tại mới chỉ là giai đoạn đầu tiên - thị trường nhận ra chênh lệch lãi suất đang thu hẹp, nhưng áp lực chưa thực sự bùng phát.

Sắp tới cần tập trung vào ba điểm:

1) Trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 10 năm liệu có tiếp tục lên 1.3%-1.4% không?
2) FED tháng 12 có đưa ra lộ trình giảm lãi suất rõ ràng không?
3) Chi phí vốn ngắn hạn toàn cầu có thể cùng nhau giảm hay không?

Ba điểm này mà không đồng bộ, chuỗi arbitrage sớm muộn cũng đứt đoạn.

Đợt hồi phục này chủ yếu là do FED tạm dừng thu hẹp bảng cân đối kế toán, kỳ vọng giảm lãi suất tăng lên khiến tâm lý thị trường được cải thiện, chứ không liên quan nhiều đến việc "vấn đề lãi suất Nhật Bản đã được giải quyết". Lãi suất đồng yên tăng không làm thị trường sụp đổ trong một ngày, nhưng sẽ dần bào mòn sức chịu đựng.

Ví dụ như này: trước đây có người cho bạn vay tiền không lãi suất để mua trái phiếu Mỹ lãi 4%, giờ bất ngờ thu phí 1% lãi suất. Còn chịu được. Nhưng nếu lãi suất lên 3%, 4% thì chắc chắn bạn sẽ không làm nữa - bán tài sản trả nợ mới là phản ứng bình thường.

FED đúng là đã bơm thêm chút thanh khoản, nhưng vấn đề SLR chưa giải quyết, rủi ro suy thoái cũng chưa loại bỏ hoàn toàn, nói xu hướng đảo chiều hẳn thì còn quá sớm.

Tuy vậy, các tổ chức đã âm thầm xây vị thế rồi, chứng tỏ cơ hội đã đến. Chỉ là giai đoạn này không thể lao đầu vào một cách mù quáng, mà phải vừa thấy cơ hội vừa nhận ra rủi ro đang ở ngay bên cạnh.